Historia Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka

 

Idea powołania PTGCz została zgłoszona przez prof. J. Nowaka na VII Konferencji Cytogenetycznej w Kazimierzu Dolnym w dniu 11.05.1991 r. w czasie posiedzenia Komisji Genetyki Człowieka PAN. Wobec dużego zaangażowania genetyków człowieka w działalność Polskiego Towarzystwa Genetycznego, wiele osób odnosiło się do tego projektu bardzo sceptycznie. Sprawa utworzenia Towarzystwa była dyskutowana w czasie XI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Genetycznego "Genetyka 2000" w Krakowie w dniach 10-11.09.1992. W czasie XI Zjazdu PTG powstała inicjatywa utworzenia PTGCz. W skład komitetu założycielskiego weszli prof. prof. A. Horst, J. Nowak, R. Słomski. Komitet założycielski opracował statut PTGCz oraz złożył niezbędne do rejestracji dokumenty w Sekcji Stowarzyszeń Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu. Oficjalnie Towarzystwo zostało powołane przez 37 członków założycieli. Pierwszy Zarząd Towarzystwa został wybrany w składzie:

Przewodniczący: prof. Jerzy Nowak
Zastępca przewodniczącego: prof. Antoni Horst
Sekretarz: doc. Michał Witt
Skarbnik: dr Dorota Fiszer
Członek: prof. Ryszard Słomski

Zarząd został sądownie zarejestrowany we wrześniu 1993 r.
I Zjazd Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka odbył się w kolegium Rungego AR Poznaniu w dniach 17-18.11.1997 r. W Zjeździe wzięło udział 150 uczestników reprezentujących ponad 30 ośrodków badawczych i klinicznych. Tematyka Zjazdu obejmowała molekularne podłoże chorób genetycznych, genetykę ogólną, genetykę kliniczną oraz wybrane zagadnienia z genetyki nowotworów. W trakcie 5 sesji wygłoszono łącznie 41 referatów. W sesji plakatowej przedstawiono 56 doniesień. Przedstawiane prace stanowiły przegląd badań prowadzonych w kraju w zakresie genetyki człowieka. Celowo zrezygnowano z prac o charakterze przeglądowym koncentrując się na prezentacjach wyników oryginalnych, co umożliwiło zapoznanie się z bieżącą tematyką badawczą różnych placówek.
Na walnym zgromadzeniu dokonano zmian w statucie Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka, z których najistotniejsza umożliwia tworzenie oddziałów Towarzystwa.
Walne zgromadzenie wybrało nowy zarząd Towarzystwa w składzie:

Przewodniczący: prof. Jerzy Nowak
Zastępca przewodniczącego: prof. dr Jacek Zaremba
Sekretarz: doc. Ryszard Słomski
Skarbnik: dr Michał Witt
Członek: dr Ewa Bocian
doc. Małgorzata Krajewska-Walasek
prof. dr Jan Lubiński

Do komisji rewizyjnej wybrano: prof. A. Rogóyskiego, dr M. Stolzmanna, prof. A. Midro, a do Sądu Koleżeńskiego: doc. M. Dębiec-Rychter, doc. M. Sąsiadek, doc. J. Błasiaka.
Ze względów proceduralnych rejestracja nowo wybranego Zarządu Towarzystwa odbyła się na posiedzeniu Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu w dniu 9 kwietnia 1998 r. Zmiany w statucie zostały zatwierdzone przez Sąd. Całość formalności związanych z rejestracją Zarządu i nowym statutem została zakończona dopiero na początku czerwca 1998 r.
W trakcie trwania Zjazdu odbyło się posiedzenie Komisji Genetyki Człowieka PAN, na którym omówiono m.in. stan przygotowań do sesji Genetyka Człowieka w ramach XIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Genetycznego.
II Zjazd Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka odbył się w Ośrodku Nauki PAN w Poznaniu w dniach 24-26.05.1999 roku. W Zjeździe wzięło udział ok. 200 uczestników, w tym 9 z zagranicy. Na Zjeździe wygłoszono 39 referatów oraz przedstawiono 98 prac w formie plakatów. Odbyły się 2 sesje naukowe w języku angielskim: "Advances in Genetics" i "Genes and Cancer" oraz 4 sesje w języku polskim: "Cytogenetyka", "Diagnostyka molekularna", "Genetyka kliniczna" i "Markery genetyczne w nowotworach".
W czasie Zjazdu większość referatów i doniesień plakatowych dotyczyła zagadnień związanych z biologią molekularną. W trakcie obrad zwracano uwagę na zachodzące interakcje czynników środowiskowych z genetycznymi leżącymi u podstaw patogenezy większości chorób. Wielokrotnie podkreślano, że podatność na liczne choroby ma również uwarunkowania genetyczne. W większości prezentowanych prac oryginalnych posługiwano się nowoczesnymi testami genetycznymi, stanowiącymi istotny wkład w diagnostykę chorób nowotworowych, układu krążenia, autoimmunizacyjnych i klasycznych chorób genetycznych. W przedstawionych pracach z zakresu genetyki klinicznej i poradnictwa genetycznego również stosowano nowoczesne techniki cytogenetyczne i molekularne. Streszczenia wszystkich wykładów i doniesień plakatowych zostały opublikowane w specjalnym wydaniu - biuletynie zjazdowym.
W czasie Zjazdu przyznano 2 nagrody pieniężne w wysokości 1000 zł za najlepsze prace przedstawione w formie plakatów dla p. Joanny Nowackiej z Katedry Genetyki Molekularnej UŁ w Łodzi za pracę pt. "Próba zidentyfikowania INV/DUP (?) 6q12-13 za pomocą techniki Q-PCR" i dla p. A. Pławskiego z Zakładu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu za pracę "Diagnostyka molekularna w rodzinnej polipowatości jelita grubego".
W dniach 16-18.09.2002 r. w Centrum Kultury "Zamek" odbył się III Zjazd Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka. Zjazd został zorganizowany przez Polskie Towarzystwo Genetyki Człowieka i Zakład Genetyki Człowieka PAN. W Zjeździe wzięło udział 260 uczestników.
Na Zjeździe wygłoszono 66 referatów oraz przedstawiono 106 prac w formie plakatów. Odbyły się 3 sesje naukowe w języku angielskim: "Advances in Genetics" i "Cancer Genetics", "Molecular Cytogenetics of Solid Tumours" oraz 5 sesji w języku polskim: "Diagnostyka molekularna", "Genetyka kliniczna i poradnictwo genetyczne", "Genetyka nowotworów", "Epidemiologia molekularna" i "Genetyka molekularna". Streszczenia wszystkich wykładów i doniesień plakatowych zostały opublikowane w specjalnym wydaniu - biuletynie zjazdowym.
Na walnym zgromadzeniu w dniu 17 września 2002 r. wybrało nowy zarząd. Z uwagi na wybrany zarząd PTGCz zaproponowano zmianę zapisu w § 2 statutu z: "Terenem działania Towarzystwa jest obszar RP a siedzibą władz miasto Poznań" na: "Terenem działania Towarzystwa jest obszar RP a siedzibą władz miasto Warszawa". W tej sprawie odbyło się jawne głosowanie. Zmianę w statucie przyjęto przy 1 głosie wstrzymującym.
Działalność PTGC w latach 2002-2010
W latach 2003-2010 (przez dwie kadencje) Przewodniczącym Towarzystwa był prof. Tadeusz Mazurczak. W kadencji 2002-2006. Zarząd został powołany na Walnym Zgromadzeniu w Poznaniu 17 września 2002 r i dział w składzie:

Przewodniczący: prof. dr hab. Tadeusz Mazurczak
Zastępca przewodniczącego: prof. dr hab. Małgorzata Krajewska-Walasek
Sekretarz: prof. dr hab. Jerzy Bal
Skarbnik: doc. dr hab. Ewa Bocian
Członek: dr med. Ewa Kostyk
prof. dr hab. Jerzy Nowak
prof. dr hab. Maria Sąsiadek
prof. dr hab. Michał Witt
prof. dr hab. Jacek Zaremba
Komisja Rewizyjna: prof. dr hab. Janusz Limon - Przewodniczący
prof. dr hab. Andrzej Pawlak
dr n. med. Maciej Stolzman
Sąd Koleżeński: prof. dr hab. Antoni Rogóyski - Przewodniczący
prof. dr hab. Anna Latos-Bieleńska
dr n. med. Janusz Błasiak

Na Walnym Zgromadzeniu PTGC w Warszawie (21.10.2006) na kadencję 2006-2010 wybrano Zarząd w składzie:

Przewodniczącyprof. dr hab. Tadeusz Mazurczak
Zastępca Przewodniczącegoprof. dr hab. Małgorzata Krajewska-Walasek
Sekretarzprof. dr hab. Jerzy Bal
Skarbnikprof dr hab. Ewa Bocian
Członkowieprof. dr hab. Olga Haus
prof. dr hab. Jacek Zaremba
doc. dr hab. Lucjusz Jakubowski
prof. dr hab. Michał Witt
dr hab. med. Paweł Stankiewicz
Komisja Rewizyjnaprof. dr hab. Janusz Limon
prof. dr hab. Antoni Rogóyski
dr n. med Maciej Stolzman
Sąd Koleżeńskiprof.,dr hab. Tomasz Ferenc
doc.dr hab. Janusz Kocki
dr n.med. Antoni Pyrkosz
W swej działalności Zarząd dążył do możliwie najpełniejszej realizacji celów Towarzystwa zawartych w Statucie. Wspierano i inicjowano różne formy działalności służące upowszechnianiu wiedzy z zakresu genetyki medycznej jak też prezentacji wyników badań w tym zakresie.
Usprawnieniu funkcjonowania Towarzystwa jak też informowaniu o Towarzystwie i jego pracach służyło założenie strony internetowej PTGC. Zarząd starał się zamieszczać na niej wszystkie istotne informacje, rekomendacje i dokumenty prawne dotyczące genetyki medycznej a także ważne uchwały i przyjęte stanowiska w bieżącej działalności Zarządu. Członkowie Towarzystwa uczestniczyli ponadto w licznych pracach i inicjatywach interaktywnych takich jak www.genetyk.pl i www.virtualcf.pl
Promocji genetyki medycznej a także osób zajmujących się tą problematyką badawczą podporządkowane były decyzje Zarządu o ustanowieniu finansowych nagród naukowych PTGC, takich jak:

- Nagroda Młodego Naukowca (sponsor Roche Diagnostics Polska)
- Nagroda za wyróżniającą się pracę doktorską
- Nagroda za wyróżniającą się pracę habilitacyjną
- Nagroda za Najlepszą Polską Pracę w Zakresie Genetyki Człowieka (ufundowaną przez Pana doc. dr hab. med. Pawła Stankiewicza) Patronatem a także wsparciem finansowym objęto wiele konferencji naukowych i szkoleń. PTGC było współorganizatorem kilku konferencji naukowych z których należy wymienić te organizowane wspólnie z CEMED, a mianowicie: Biologia molekularna w medycynie. Zastosowania real-time PCR (15.01.2009) – organizator prof. J. Bal
- Mikromacierze 2009 w badaniach klinicznych i molekularnej diagnostyce medycznej (11.05.2009) – organizator prof. Ewa Bocian
- Next generation sequencing 2010 (21.06.2010) – organizator dr Beata Nowakowska

Członkowie Zarządu uczestniczyli w komisjach konkursowych konferencji naukowych studentów Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego a PTGC ufundowano nagrody w postaci książek i podręczników naukowych.
Realizując przyjętą w kadencji 1998-2002 koncepcję organizowania wspólnie z Zarządem Polskiego Towarzystwa Genetycznego zjazdów obu Towarzystw w formule Polskiego Kongresu Genetyki, Zarząd PTGC współuczestniczył aktywnie w organizacji zarówno I (w Gdańsku, 7-9.09.2004r.) jak i II (w Warszawie,17-20.09.2007) oraz III (w Lublinie, 12-15.09.2010 r.) Polskiego Kongresu Genetyki. Sesje dotyczące genetyki człowieka cieszyły się ogromnym zainteresowaniem ze strony uczestników Kongresów i stanowiły dobrą okazję do prezentacji osiągnięć naukowych i klinicznych polskich ośrodków genetyki medycznej. Także wykłady i sesje z udziałem znakomitych naukowców z ośrodków zagranicznych stanowiły dobrą okazję dla prezentacji współczesnych europejskich i światowych osiągnięć genetyki klinicznej i molekularnej.
W czasie obrad II Kongresu wybitny uczony i wielki przyjaciel Polski, członek zagraniczny Polskiej Akademii Nauk – prof. Malcolm Ferguson-Smith został uhonorowany nadaniem tytułu i dyplomu Honorowego Członka Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka. Na III Kongresie tytuł Honorowego Członka PTGC został nadany prof. Danucie Rożynkowej, osobie bardzo zasłużonej dla środowiska genetyków człowieka w Polsce.
W czasie kadencji 2002-2010 członkowie PTGC podejmowali szereg inicjatyw w staraniach o ratyfikację przez Sejm RP Konwencji Bioetycznej Rady Europy. Wystarczy wymienić Apel skierowany do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej o ratyfikację tej Konwencji i podpisany przez setki uczestników I Polskiego Kongresu Genetyki w Gdańsku . Tej tematyce poświęcona była specjalna, zorganizowana w 2003 r. w Warszawie, konferencja pt. „Zastosowanie biologii w medycynie a godność osoby ludzkiej – aspekty etyczne i prawne” W czasie tej Konferencji referaty wygłosili: prof. B. Chyrowicz , prof. T. Mazurczak, prof. A. Rzeplinski, prof. M. Safian oraz prof. A. Zoll. Z inicjatywy Zarządu materiały z tej Konferencji zostały wydane, pod takim samym tytułem, przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Tematyka powyższa była podejmowana również na wszystkich Kongresach Genetyki Polskiej.
Oprócz spraw programowych, Towarzystwo angażowało się, we współpracy z prof. J. Lubińskim (Konsultantem Krajowym ds. Genetyki Klinicznej), w rozwiązywanie problemów merytorycznych i organizacyjnych dotyczących programów specjalizacji w zakresie genetyki klinicznej, laboratoryjnej genetyki medycznej a także opieki genetycznej i testów genetycznych. Członkowie PTGC uczestniczyli w przygotowaniu tzw. koszyka świadczeń gwarantowanych. Nawiązano ścisła współpracę z Krajową Izba Diagnostów laboratoryjnych. W międzynarodowej współpracy w tym zakresie aktywnie uczestniczył prof. M. Witt promując kompleks zagadnień opracowanych w ranach programu EUROGENTEST. Z myślą o usprawnieniu kwestii organizacyjnych związanych z systemem opieki genetycznej w Polsce członkowie Towarzystwa propagowali ideę powstania regionalnych centrów genetyki medycznej.
W kadencji 2002-2006 rozpoczęła i kontynuowała, również w kolejnej kadencji, aktywną działalność Sekcja Hematoonkologiczna. Sekcja ta powołana i kierowana przez prof. Olgę Haus kilkakrotnie zorganizowała Ogólnopolskie Warsztaty Cytogenetyki Hematoonkologicznej, które stanowiły forum wymiany informacji metodologicznych i merytorycznych cytogenetyków zajmujących się badaniami w nowotworach układu krwiotwórczego.
Ważnym osiągnięciem obu kadencji była organizacja i koordynacja prac Sieci Regionalnych Laboratoriów Molekularnych PTGC. Działalność Sieci przyczyniła się do wypracowania w naszym kraju standardów postępowania w zakresie molekularnej diagnostyki chorób dziedzicznych. Służyły temu miedzy innymi spotkania robocze organizowane przy okazji konferencji i Zjazdów PTGC.
W roku 2006 Walnemu Zebraniu Delegatów PTGC, zorganizowanym w Warszawie, towarzyszyła konferencję naukową, której tematyka dotyczyła problemów współczesnej genetyki medycznej w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
Z upływem kadencji 2006-2010 Towarzystwo liczyło 234 członków. W okresie tym do Towarzystwa przyjęto 89 nowych osób.
W czasie obrad III Kongresu Genetyki Polskiej (Lublin 12-15.09.2010) odbyło się Walne Zebranie członków PTGC na którym wybrano ( na kadencję 2010-2014 ) nowy Zarząd Towarzystwa, z siedzibą w Gdańsku .