Historia Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka
Idea powołania PTGCz została zgłoszona przez prof. J. Nowaka na VII Konferencji Cytogenetycznej w Kazimierzu Dolnym w dniu 11.05.1991 r. w czasie posiedzenia Komisji Genetyki Człowieka PAN. Wobec dużego zaangażowania genetyków człowieka w działalność Polskiego Towarzystwa Genetycznego, wiele osób odnosiło się do tego projektu bardzo sceptycznie. Sprawa utworzenia Towarzystwa była dyskutowana w czasie XI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Genetycznego "Genetyka 2000" w Krakowie w dniach 10-11.09.1992. W czasie XI Zjazdu PTG powstała inicjatywa utworzenia PTGCz. W skład komitetu założycielskiego weszli prof. prof. A. Horst, J. Nowak, R. Słomski. Komitet założycielski opracował statut PTGCz oraz złożył niezbędne do rejestracji dokumenty w Sekcji Stowarzyszeń Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu. Oficjalnie Towarzystwo zostało powołane przez 37 członków założycieli. Pierwszy Zarząd Towarzystwa został wybrany w składzie:
| Przewodniczący: | prof. Jerzy Nowak |
| Zastępca przewodniczącego: | prof. Antoni Horst |
| Sekretarz: | doc. Michał Witt |
| Skarbnik: | dr Dorota Fiszer |
| Członek: | prof. Ryszard Słomski |
Zarząd został sądownie zarejestrowany we wrześniu 1993 r.
I Zjazd Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka odbył się w kolegium Rungego AR Poznaniu w dniach 17-18.11.1997 r. W Zjeździe wzięło udział 150 uczestników reprezentujących ponad 30 ośrodków badawczych i klinicznych. Tematyka Zjazdu obejmowała molekularne podłoże chorób genetycznych, genetykę ogólną, genetykę kliniczną oraz wybrane zagadnienia z genetyki nowotworów. W trakcie 5 sesji wygłoszono łącznie 41 referatów. W sesji plakatowej przedstawiono 56 doniesień. Przedstawiane prace stanowiły przegląd badań prowadzonych w kraju w zakresie genetyki człowieka. Celowo zrezygnowano z prac o charakterze przeglądowym koncentrując się na prezentacjach wyników oryginalnych, co umożliwiło zapoznanie się z bieżącą tematyką badawczą różnych placówek.
Na walnym zgromadzeniu dokonano zmian w statucie Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka, z których najistotniejsza umożliwia tworzenie oddziałów Towarzystwa.
Walne zgromadzenie wybrało nowy zarząd Towarzystwa w składzie:
| Przewodniczący: | prof. Jerzy Nowak |
| Zastępca przewodniczącego: | prof. dr Jacek Zaremba |
| Sekretarz: | doc. Ryszard Słomski |
| Skarbnik: | dr Michał Witt |
| Członek: | dr Ewa Bocian doc. Małgorzata Krajewska-Walasek prof. dr Jan Lubiński |
Do komisji rewizyjnej wybrano: prof. A. Rogóyskiego, dr M. Stolzmanna, prof. A. Midro, a do Sądu Koleżeńskiego: doc. M. Dębiec-Rychter, doc. M. Sąsiadek, doc. J. Błasiaka.
Ze względów proceduralnych rejestracja nowo wybranego Zarządu Towarzystwa odbyła się na posiedzeniu Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu w dniu 9 kwietnia 1998 r. Zmiany w statucie zostały zatwierdzone przez Sąd. Całość formalności związanych z rejestracją Zarządu i nowym statutem została zakończona dopiero na początku czerwca 1998 r.
W trakcie trwania Zjazdu odbyło się posiedzenie Komisji Genetyki Człowieka PAN, na którym omówiono m.in. stan przygotowań do sesji Genetyka Człowieka w ramach XIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Genetycznego.
II Zjazd Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka odbył się w Ośrodku Nauki PAN w Poznaniu w dniach 24-26.05.1999 roku. W Zjeździe wzięło udział ok. 200 uczestników, w tym 9 z zagranicy. Na Zjeździe wygłoszono 39 referatów oraz przedstawiono 98 prac w formie plakatów. Odbyły się 2 sesje naukowe w języku angielskim: "Advances in Genetics" i "Genes and Cancer" oraz 4 sesje w języku polskim: "Cytogenetyka", "Diagnostyka molekularna", "Genetyka kliniczna" i "Markery genetyczne w nowotworach".
W czasie Zjazdu większość referatów i doniesień plakatowych dotyczyła zagadnień związanych z biologią molekularną. W trakcie obrad zwracano uwagę na zachodzące interakcje czynników środowiskowych z genetycznymi leżącymi u podstaw patogenezy większości chorób. Wielokrotnie podkreślano, że podatność na liczne choroby ma również uwarunkowania genetyczne. W większości prezentowanych prac oryginalnych posługiwano się nowoczesnymi testami genetycznymi, stanowiącymi istotny wkład w diagnostykę chorób nowotworowych, układu krążenia, autoimmunizacyjnych i klasycznych chorób genetycznych. W przedstawionych pracach z zakresu genetyki klinicznej i poradnictwa genetycznego również stosowano nowoczesne techniki cytogenetyczne i molekularne. Streszczenia wszystkich wykładów i doniesień plakatowych zostały opublikowane w specjalnym wydaniu - biuletynie zjazdowym.
W czasie Zjazdu przyznano 2 nagrody pieniężne w wysokości 1000 zł za najlepsze prace przedstawione w formie plakatów dla p. Joanny Nowackiej z Katedry Genetyki Molekularnej UŁ w Łodzi za pracę pt. "Próba zidentyfikowania INV/DUP (?) 6q12-13 za pomocą techniki Q-PCR" i dla p. A. Pławskiego z Zakładu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu za pracę "Diagnostyka molekularna w rodzinnej polipowatości jelita grubego".
W dniach 16-18.09.2002 r. w Centrum Kultury "Zamek" odbył się III Zjazd Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka. Zjazd został zorganizowany przez Polskie Towarzystwo Genetyki Człowieka i Zakład Genetyki Człowieka PAN. W Zjeździe wzięło udział 260 uczestników.
Na Zjeździe wygłoszono 66 referatów oraz przedstawiono 106 prac w formie plakatów. Odbyły się 3 sesje naukowe w języku angielskim: "Advances in Genetics" i "Cancer Genetics", "Molecular Cytogenetics of Solid Tumours" oraz 5 sesji w języku polskim: "Diagnostyka molekularna", "Genetyka kliniczna i poradnictwo genetyczne", "Genetyka nowotworów", "Epidemiologia molekularna" i "Genetyka molekularna". Streszczenia wszystkich wykładów i doniesień plakatowych zostały opublikowane w specjalnym wydaniu - biuletynie zjazdowym.
Na walnym zgromadzeniu w dniu 17 września 2002 r. wybrało nowy zarząd. Z uwagi na wybrany zarząd PTGCz zaproponowano zmianę zapisu w § 2 statutu z: "Terenem działania Towarzystwa jest obszar RP a siedzibą władz miasto Poznań" na: "Terenem działania Towarzystwa jest obszar RP a siedzibą władz miasto Warszawa". W tej sprawie odbyło się jawne głosowanie. Zmianę w statucie przyjęto przy 1 głosie wstrzymującym.
Działalność PTGC w latach 2002-2010
W latach 2003-2010 (przez dwie kadencje) Przewodniczącym Towarzystwa był prof. Tadeusz Mazurczak. W kadencji 2002-2006. Zarząd został powołany na Walnym Zgromadzeniu w Poznaniu 17 września 2002 r i dział w składzie:
| Przewodniczący: | prof. dr hab. Tadeusz Mazurczak |
| Zastępca przewodniczącego: | prof. dr hab. Małgorzata Krajewska-Walasek |
| Sekretarz: | prof. dr hab. Jerzy Bal |
| Skarbnik: | doc. dr hab. Ewa Bocian |
| Członek: | dr med. Ewa Kostyk prof. dr hab. Jerzy Nowak prof. dr hab. Maria Sąsiadek prof. dr hab. Michał Witt prof. dr hab. Jacek Zaremba |
| Komisja Rewizyjna: | prof. dr hab. Janusz Limon - Przewodniczący prof. dr hab. Andrzej Pawlak dr n. med. Maciej Stolzman |
| Sąd Koleżeński: | prof. dr hab. Antoni Rogóyski - Przewodniczący prof. dr hab. Anna Latos-Bieleńska dr n. med. Janusz Błasiak |
Na Walnym Zgromadzeniu PTGC w Warszawie (21.10.2006) na kadencję 2006-2010 wybrano Zarząd w składzie:
| Przewodniczący | prof. dr hab. Tadeusz Mazurczak |
| Zastępca Przewodniczącego | prof. dr hab. Małgorzata Krajewska-Walasek |
| Sekretarz | prof. dr hab. Jerzy Bal |
| Skarbnik | prof dr hab. Ewa Bocian |
| Członkowie | prof. dr hab. Olga Haus prof. dr hab. Jacek Zaremba doc. dr hab. Lucjusz Jakubowski prof. dr hab. Michał Witt dr hab. med. Paweł Stankiewicz |
| Komisja Rewizyjna | prof. dr hab. Janusz Limon prof. dr hab. Antoni Rogóyski dr n. med Maciej Stolzman |
| Sąd Koleżeński | prof.,dr hab. Tomasz Ferenc doc.dr hab. Janusz Kocki dr n.med. Antoni Pyrkosz |
Usprawnieniu funkcjonowania Towarzystwa jak też informowaniu o Towarzystwie i jego pracach służyło założenie strony internetowej PTGC. Zarząd starał się zamieszczać na niej wszystkie istotne informacje, rekomendacje i dokumenty prawne dotyczące genetyki medycznej a także ważne uchwały i przyjęte stanowiska w bieżącej działalności Zarządu. Członkowie Towarzystwa uczestniczyli ponadto w licznych pracach i inicjatywach interaktywnych takich jak www.genetyk.pl i www.virtualcf.pl
Promocji genetyki medycznej a także osób zajmujących się tą problematyką badawczą podporządkowane były decyzje Zarządu o ustanowieniu finansowych nagród naukowych PTGC, takich jak: - Nagroda Młodego Naukowca (sponsor Roche Diagnostics Polska)
- Nagroda za wyróżniającą się pracę doktorską
- Nagroda za wyróżniającą się pracę habilitacyjną
- Nagroda za Najlepszą Polską Pracę w Zakresie Genetyki Człowieka (ufundowaną przez Pana doc. dr hab. med. Pawła Stankiewicza) Patronatem a także wsparciem finansowym objęto wiele konferencji naukowych i szkoleń. PTGC było współorganizatorem kilku konferencji naukowych z których należy wymienić te organizowane wspólnie z CEMED, a mianowicie: Biologia molekularna w medycynie. Zastosowania real-time PCR (15.01.2009) – organizator prof. J. Bal
- Mikromacierze 2009 w badaniach klinicznych i molekularnej diagnostyce medycznej (11.05.2009) – organizator prof. Ewa Bocian
- Next generation sequencing 2010 (21.06.2010) – organizator dr Beata Nowakowska
Członkowie Zarządu uczestniczyli w komisjach konkursowych konferencji naukowych studentów Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego a PTGC ufundowano nagrody w postaci książek i podręczników naukowych.
Realizując przyjętą w kadencji 1998-2002 koncepcję organizowania wspólnie z Zarządem Polskiego Towarzystwa Genetycznego zjazdów obu Towarzystw w formule Polskiego Kongresu Genetyki, Zarząd PTGC współuczestniczył aktywnie w organizacji zarówno I (w Gdańsku, 7-9.09.2004r.) jak i II (w Warszawie,17-20.09.2007) oraz III (w Lublinie, 12-15.09.2010 r.) Polskiego Kongresu Genetyki. Sesje dotyczące genetyki człowieka cieszyły się ogromnym zainteresowaniem ze strony uczestników Kongresów i stanowiły dobrą okazję do prezentacji osiągnięć naukowych i klinicznych polskich ośrodków genetyki medycznej. Także wykłady i sesje z udziałem znakomitych naukowców z ośrodków zagranicznych stanowiły dobrą okazję dla prezentacji współczesnych europejskich i światowych osiągnięć genetyki klinicznej i molekularnej.
W czasie obrad II Kongresu wybitny uczony i wielki przyjaciel Polski, członek zagraniczny Polskiej Akademii Nauk – prof. Malcolm Ferguson-Smith został uhonorowany nadaniem tytułu i dyplomu Honorowego Członka Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka. Na III Kongresie tytuł Honorowego Członka PTGC został nadany prof. Danucie Rożynkowej, osobie bardzo zasłużonej dla środowiska genetyków człowieka w Polsce.
W czasie kadencji 2002-2010 członkowie PTGC podejmowali szereg inicjatyw w staraniach o ratyfikację przez Sejm RP Konwencji Bioetycznej Rady Europy. Wystarczy wymienić Apel skierowany do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej o ratyfikację tej Konwencji i podpisany przez setki uczestników I Polskiego Kongresu Genetyki w Gdańsku . Tej tematyce poświęcona była specjalna, zorganizowana w 2003 r. w Warszawie, konferencja pt. „Zastosowanie biologii w medycynie a godność osoby ludzkiej – aspekty etyczne i prawne” W czasie tej Konferencji referaty wygłosili: prof. B. Chyrowicz , prof. T. Mazurczak, prof. A. Rzeplinski, prof. M. Safian oraz prof. A. Zoll. Z inicjatywy Zarządu materiały z tej Konferencji zostały wydane, pod takim samym tytułem, przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Tematyka powyższa była podejmowana również na wszystkich Kongresach Genetyki Polskiej.
Oprócz spraw programowych, Towarzystwo angażowało się, we współpracy z prof. J. Lubińskim (Konsultantem Krajowym ds. Genetyki Klinicznej), w rozwiązywanie problemów merytorycznych i organizacyjnych dotyczących programów specjalizacji w zakresie genetyki klinicznej, laboratoryjnej genetyki medycznej a także opieki genetycznej i testów genetycznych. Członkowie PTGC uczestniczyli w przygotowaniu tzw. koszyka świadczeń gwarantowanych. Nawiązano ścisła współpracę z Krajową Izba Diagnostów laboratoryjnych. W międzynarodowej współpracy w tym zakresie aktywnie uczestniczył prof. M. Witt promując kompleks zagadnień opracowanych w ranach programu EUROGENTEST. Z myślą o usprawnieniu kwestii organizacyjnych związanych z systemem opieki genetycznej w Polsce członkowie Towarzystwa propagowali ideę powstania regionalnych centrów genetyki medycznej.
W kadencji 2002-2006 rozpoczęła i kontynuowała, również w kolejnej kadencji, aktywną działalność Sekcja Hematoonkologiczna. Sekcja ta powołana i kierowana przez prof. Olgę Haus kilkakrotnie zorganizowała Ogólnopolskie Warsztaty Cytogenetyki Hematoonkologicznej, które stanowiły forum wymiany informacji metodologicznych i merytorycznych cytogenetyków zajmujących się badaniami w nowotworach układu krwiotwórczego.
Ważnym osiągnięciem obu kadencji była organizacja i koordynacja prac Sieci Regionalnych Laboratoriów Molekularnych PTGC. Działalność Sieci przyczyniła się do wypracowania w naszym kraju standardów postępowania w zakresie molekularnej diagnostyki chorób dziedzicznych. Służyły temu miedzy innymi spotkania robocze organizowane przy okazji konferencji i Zjazdów PTGC.
W roku 2006 Walnemu Zebraniu Delegatów PTGC, zorganizowanym w Warszawie, towarzyszyła konferencję naukową, której tematyka dotyczyła problemów współczesnej genetyki medycznej w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
Z upływem kadencji 2006-2010 Towarzystwo liczyło 234 członków. W okresie tym do Towarzystwa przyjęto 89 nowych osób.
W czasie obrad III Kongresu Genetyki Polskiej (Lublin 12-15.09.2010) odbyło się Walne Zebranie członków PTGC na którym wybrano ( na kadencję 2010-2014 ) nowy Zarząd Towarzystwa, z siedzibą w Gdańsku .